Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm

 Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 Giải thích:
 - Từ năm 2015 đến năm 2019, tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm có xu hướng 
 giảm do chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện các chương trình tạo việc làm, phát 
 triển làng nghề, trang trại, doanh nghiệp vừa và nhỏ,... (diễn giải).
 - Năm 2020, tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm tăng cao do tác động của đại dịch 
 Covid-19.
 - Tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị cao hơn ở nông thôn do mật độ dân số cao, chịu sức 
 ép chuyển cư từ nông thôn; đòi hỏi lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao 
 hơn,... (diễn giải).
 - Tỉ lệ thiếu việc làm ở nông thôn cao hơn ở thành thị do hoạt động kinh tế chủ 
 yếu ở nông thôn là nông nghiệp, sản xuất mang tính mùa vụ; ở thành thị là công 
 5 nghiệp và dịch vụ, sản xuất thường diễn ra quanh năm,... (diễn giải).
 (3,0 Nhận xét sự phân bố các dân tộc ở Trung du và miền núi Bắc Bộ. Sự phân bố 
điểm) đó ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế - xã hội của vùng?
 Nhận xét:
 - Tập trung nhiều dân tộc (dẫn chứng).
 - Các dân tộc phân bổ đan xen nhau (dẫn chứng).
 b - Một số dân tộc cư trú tập trung ở một số tỉnh, theo độ cao địa hình (dẫn chứng). 
 Ảnh hưởng:
 - Tích cực: phát huy truyền thống sản xuất, văn hóa, phong tục tập quán; đoàn kết, 
 tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong phát triển kinh tế - xã hội; bảo vệ an ninh quốc 
 phòng;... (diễn giải).
 - Hạn chế: quản lý xã hội, bảo tồn văn hóa,... (diễn giải).
 Phân tích khó khăn về tự nhiên đối với phát triển giao thông vận tải đường 
 bộ ở nước ta. Tại sao hiện nay nước ta chú trọng phát triển hệ thống đường 
 bộ cao tốc?
 Khó khăn:
 - Địa hình đồi núi chiếm % diện tích, nhiều nơi dốc và chia cắt mạnh, có các dãy 
 núi đâm ngang ra biển, gây khó khăn cho thiết kế, thi công, khai thác, tăng chi phí 
 xây dựng,... (dẫn chứng).
 a
 - Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa gây thiệt hại, cản trở hoạt động của các tuyến 
 đường và phương tiện vận tải, tăng chi phí bảo dưỡng, sửa chữa... (dẫn chứng).
 6 - Sông ngòi dày đặc làm tăng chi phí xây dựng cầu, phà,... và hạn chế khả năng 
 (3,0 lưu thông của các phương tiện vận tải,... (dẫn chứng).
điểm) Giải thích:
 - Đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, vận chuyển hàng hóa phục vụ cho sản 
 xuất và tiêu dùng, tiết kiệm thời gian và chi phí,... (diễn giải).
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 - Tăng cường liên kết, giảm chênh lệch vùng, khai thác hiệu quả các nguồn lực, 
 thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội,... (diễn giải).
 - Thu hút vốn đầu tư, mở rộng quan hệ thương mại, hội nhập kinh tế,... (diễn giải).
 So sánh cơ cấu ngành của hai trung tâm công nghiệp lớn nhất nước ta. Giải 
 thích.
 So sánh:
 - Giống nhau: cơ cấu ngành đa dạng (dẫn chứng), chủ yếu là các ngành công 
 nghiệp chế biến và công nghiệp trọng điểm (dẫn chứng).
 - Khác nhau: cơ cấu ngành của trung tâm công nghiệp TP. Hồ Chí Minh đa dạng 
 hơn, ngoài các ngành có ở trung tâm công nghiệp Hà Nội (sản xuất ô tô, cơ khí, 
 b
 hóa chất và phân bón, chế biến nông sản, luyện kim đen, sản xuất vật liệu xây 
 dựng, điện tử, dệt may, sản xuất giấy và xenlulô) còn có thêm ngành luyện kim 
 màu, nhiệt điện và đóng tàu.
 Giải thích:
 - Giống nhau: TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội là hai trung tâm kinh tế lớn nhất cả 
 nước; có mạng lưới đô thị dày đặc, dân cư tập trung đông, thị trường tiêu thụ lớn; 
 cơ sở hạ tầng hiện đại.
 - Khác nhau: TP. Hồ Chí Minh có dân cư tập trung đông nhất, là trung tâm kinh tế 
 phát triển năng động nhất cả nước; việc phát triển ngành luyện kim màu, nhiệt 
 điện và đóng tàu do gân vùng nguyên, nhiên liệu và có hệ thống cảng phát triển,...
 So sánh thế mạnh về tự nhiên để phát triển lâm nghiệp giữa Tây Nguyên với 
 Trung du và miền núi Bắc Bộ.
 Giống nhau:
 - Chủ yếu là địa hình đồi, núi, cao nguyên; đất feralit có diện tích lớn,... (diễn 
 giải).
 - Khí hậu có sự phân hóa đa dạng (diễn giải).
 Khác nhau:
 7 a - Tây Nguyên:
 (5,0 + Địa hình chủ yếu là các cao nguyên rộng lớn, xếp tầng (diễn giải).
điểm) + Phần lớn là đất feralit trên đá badan và trên các loại đá khác (diễn giải).
 + Khí hậu cận xích đạo gió mùa (diễn giải).
 - Trung du và miền núi Bắc Bộ:
 + Địa hình đa dạng hơn, độ cao lớn hơn (diễn giải).
 + Phần lớn là đất feralit trên đá vôi và trên các loại đá khác (diễn giải).
 + Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh (diễn giải).
 Tại sao Đông Nam Bộ là vùng thu hút đầu tư nước ngoài lớn nhất nước ta?
 b
 - Có nền kinh tế hàng hóa sớm phát triển, cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật 
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 đồng bộ và hiện đại nhất cả nước, chính sách kinh tế mở (diễn giải).
 - Dân cư và lao động dồi dào, chất lượng lao động cao, thị trường tiêu thụ rộng lớn 
 (diễn giải).
 - Vị trí địa lí thuận lợi: nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có đầu mối 
 giao thông quan trọng, giáp biển, gần các vùng nguyên liệu dồi dào,... (diễn giải).
 - Nguồn nguyên liệu đa dạng và phong phú (diễn giải).
 Tổng điểm toàn bài 20,00
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 ĐỀ SỐ 4
BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA 
 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG - NĂM HỌC 2021-2022
 ĐỀ CHÍNH THỨC Môn: ĐỊA LÍ
 Thời gian: 180 phút (không kể thời gian giao đề)
Câu 1 (3,0 điểm)
a) Các nhóm đất chính trên Trái Đất phân bố theo vĩ độ như thế nào? Tại sao?
b) Giải thích sự khác nhau về lượng mưa ở vùng cận nhiệt đới và vùng cận xích đạo. 
Câu 2 (2,0 điểm)
a) Phân tích ảnh hưởng của quá trình công nghiệp hóa đến sự phát triển nông nghiệp ở các 
nước đang phát triển.
b) Sản xuất công nghiệp có tác động tiêu cực như thế nào đến tài nguyên thiên nhiên và môi 
trường?
Câu 3 (3,0 điểm)
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học:
a) Chứng minh sự đa dạng về đất của vùng đồi núi nước ta.
b) Phân tích ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc và địa hình đối với sự phân hoá khí hậu theo 
vĩ độ ở nước ta.
Câu 4 (3,0 điểm)
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học:
a) Trình bày sự khác nhau về khí hậu của Đồng bằng sông Hồng và Đồng bằng sông Cửu 
Long. Tại sao có sự khác nhau đó?
b) So sánh sự khác nhau về cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu và địa hình chủ yếu giữa miền 
Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ với miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ.
Câu 5 (3,0 điểm)
a) Dựa vào bảng số liệu và kiến thức đã học, nhận xét, giải thích tình hình gia tăng dân số ở 
Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.
 GIA TĂNG TỰ NHIÊN, GIA TĂNG DÂN SỐ CỦA ĐÔNG NAM BỘ
 VÀ ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG NĂM 2010 VÀ 2019
 (Đơn vị: %)
 Năm 2010 2019
 Gia tăng tự Gia tăng dân Gia tăng tự Gia tăng dân 
Vùng nhiên số nhiên số
Đông Nam Bộ 1,06 2,34 1,05 2,30
Đồng bằng sông Cửu Long 0,83 0,30 0,56 0,01
 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2017, NXB Thống kê, 2018
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 Niên giám thống kê Việt Nam 2020, NXB Thống kê, 2021)
b) Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, trình bày sự phân bố đô thị ở Đồng 
bằng sông Cửu Long và giải thích.
Câu 6 (3,0 điểm)
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học:
a) Giải thích tại sao nước ta phát triển được nền nông nghiệp nhiệt đới. Chứng minh rằng 
nước ta đang khai thác có hiệu quả nền nông nghiệp này.
b) So sánh sự phân bố ngành công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm với ngành công 
nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng ở nước ta.
Câu 7 (3,0 điểm)
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học:
a) So sánh thế mạnh để phát triển các ngành kinh tế biển giữa Duyên hải Nam Trung Bộ với 
Đông Nam Bộ.
b) Chứng minh rằng tiềm năng về thuỷ điện của Trung du và miền núi Bắc Bộ đang được 
khai thác mạnh mẽ.
 ----------HẾT----------
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 ĐÁP ÁN
 Câu Ý Nội dung Điểm
 Các nhóm đất chính trên Trái Đất phân bố theo vĩ độ như thế nào? 
 1,50
 Tại sao?
 - Phân bố:
 + Đới nóng: nhóm đất chính (dẫn chứng).
 a + Đới ôn hoà: nhóm đất chính (dẫn chứng).
 + Đới lạnh: nhóm đất chính (dẫn chứng).
 - Giải thích:
 1 + Do sự phân bố theo vĩ độ của khí hậu, đặc biệt là nhiệt độ và lượng mưa. 
 (3,0 + Do sự phân bố theo vĩ độ của sinh vật, đặc biệt là thảm thực vật.
điểm) Giải thích sự khác nhau về lượng mưa ở vùng cận nhiệt đới và vùng cận 
 1,50
 xích đạo.
 - Cận nhiệt đới có tổng lượng mưa nhỏ do:
 + Áp cao, bốc hơi nhỏ, không khí khô,...
 b
 + Diện tích lục địa lớn, dòng biển lạnh.
 - Cận xích đạo có tổng lượng mưa lớn do:
 + Áp thấp, dải hội tụ nhiệt đới, bốc hơi lớn, không khí ẩm,... 
 + Diện tích biển, đại dương lớn, dòng biển nóng.
 Phân tích ảnh hưởng của quá trình công nghiệp hóa đến sự phát triển 
 1,50
 nông nghiệp ở các nước đang phát triển.
 - Tích cực:
 + Thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hoá, quy mô lớn.
 + Góp phần chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại.
 a + Tăng năng suất, chất lượng nông sản (dẫn chứng).
 + Thay đổi phân bố nông nghiệp (dẫn chứng).
 2
 - Tiêu cực:
 (2,0 
 + Diện tích đất nông nghiệp giảm (dẫn chứng).
điểm)
 + Môi trường đất, nước,... bị ô nhiễm do lạm dụng phân hoá học, hoá chất,... 
 tác động tiêu cực đến sản xuất và chất lượng nông sản.
 Sản xuất công nghiệp có tác động tiêu cực như thế nào đến tài nguyên 
 0,50
 thiên nhiên và môi trường?
 b - Làm suy giảm tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là các loại tài nguyên không 
 thể phục hồi với số lượng lớn, tốc độ nhanh,...
 - Làm gia tăng chất thải gây ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu,...
 Chứng minh sự đa dạng về đất của vùng đồi núi nước ta. 2,00
 a
 - Đất feralit trên các loại đá khác: có diện tích lớn nhất, phân bố ở hầu hết 
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 các vùng đồi núi,...
 - Đất feralit trên đá badan: phân bố tập trung ở Tây Nguyên, một phần ở 
 Đông Nam Bộ,...
 - Đất feralit trên đá vôi: phân bố chủ yếu ở các tỉnh Trung du và miền núi 
 Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.
 - Đất xám trên phù sa cổ: phân bố chủ yếu ở Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, 
 3 rìa đồng bằng sông Hồng,...
 (3,0 - Đất phù sa sông: có diện tích nhỏ, phân bố ở các thung lũng sông và đồng 
điểm) bằng giữa núi,...
 - Các loại đất khác phân bố rải rác ở các vùng.
 Phân tích ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc và địa hình đối với sự phân 
 1,00
 hóa khí hậu, theo vĩ độ ở nước ta.
 - Gió mùa Đông Bắc là nhân tố quan trọng tạo nên sự phân hoá khí hậu theo 
 vĩ độ ở nước ta (dẫn chứng).
 - Các nhánh núi hướng tây - đông tạo nên các ranh giới trong sự phân hoá 
 khí hậu theo vĩ độ ở nước ta (dẫn chứng).
 Trình bày sự khác nhau về khí hậu của Đồng bằng sông Hồng và Đồng 
 2,00
 bằng sông Cửu Long. Tại sao có sự khác nhau đó?
 - Khác nhau:
 + Đồng bằng sông Hồng có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh 
 sông Cửu Long có khí hậu cận xích đạo gió mùa, có mùa khô sâu sắc.
 + Đồng bằng sông Hồng có mưa cực đại và bão sớm hơn; Đồng bằng sông 
 có mưa cực đại và bão (nếu có) thường muộn hơn.
 + Đồng bằng sông Hồng: chế độ nhiệt và mưa có một cực đại và một cực 
 tiểu sông Cửu Long: chế độ nhiệt và mưa có hai cực đại và hai cực tiểu.
 a
 4 + Hoạt động của bão ở Đồng bằng sông Hồng nhiều hơn.
 (3,0 - Giải thích: 
điểm) + Do vị trí địa lí khác nhau (dẫn chứng); Đồng bằng sông Hồng chịu ảnh 
 hưởng Đông Bắc, Đồng bằng sông Cửu Long chịu ảnh hưởng của Tín 
 phong,...
 + Do hoạt động của gió mùa Tây Nam và dải hội tụ nhiệt đới (diễn giải).
 + Do thời gian giữa hai lần Mặt trời lên thiên đỉnh khác nhau (diễn giải).
 + Do tiếp giáp với vùng biển, đại dương có điều kiện khác nhau cho sự hình 
 thành và phát triển của bão (diễn giải).
 So sánh sự khác nhau về cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu và địa hình 
 b chủ yếu ở miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ với miền Nam Trung Bộ và 1,00
 Nam Bộ.
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 - Cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu:
 + Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ là rừng nhiệt đới gió mùa (diễn giải).
 + Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ là rừng cận xích đạo gió mùa (diễn giải).
 - Địa hình chủ yếu:
 + Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ: đồi núi thấp với các dãy núi và thung 
 lũng hướng vòng cung, địa hình cácxtơ khá phổ biến,...
 + Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ: các khối núi cổ, các cao nguyên bóc 
 mòn, cao nguyên badan,...
 Nhận xét, giải thích tình hình gia tăng dân số ở Đông Nam Bộ và Đồng 
 1,50
 bằng sông Cửu Long.
 Nhận xét:
 - Đông Nam Bộ:
 + Gia tăng tự nhiên, gia tăng dân số giảm nhẹ, nhưng cao hơn nhiều so với 
 Đồng bằng sông Cửu Long (dẫn chứng).
 + Gia tăng cơ học dương và cao hơn so với gia tăng tự nhiên (dẫn chứng).
 a - Đồng bằng sông Cửu Long:
 + Gia tăng tự nhiên thấp và giảm; gia tăng dân số rất thấp (dẫn chứng).
 + Gia tăng cơ học âm (dẫn chứng).
 Giải thích:
 5 - Đông Nam Bộ: do kinh tế phát triển, tạo nhiều việc làm nên thu hút đông 
 (3,0 đảo người nhập cư, đặc biệt là lao động trẻ.
điểm) - Đồng bằng sông Cửu Long: chủ yếu là do nhiều lao động trẻ xuất cư ra 
 khỏi vùng tìm kiếm việc làm.
 Trình bày sự phân bố đô thị ở Đồng bằng sông Cửu Long và giải thích. 1,50
 - Trình bày:
 + Khu vực tập trung nhiều đô thị: ven sông Tiền, sông Hậu với số lượng 
 nhiều, quy mô lớn, chức năng đa dạng,...
 + Các khu vực còn lại (Đồng Tháp Mười, bán đảo Cà Mau,...) đô thị thưa 
 b
 thớt hơn.
 - Giải thích:
 + Nguyên nhân chủ yếu là sự phát triển kinh tế. Ven sông Tiền, sông Hậu có 
 nền kinh tế triển nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long,...
 + Các nguyên nhân khác (đất; cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất - kĩ thuật,...).
 Giải thích tại sao nước ta phát triển được nền nông nghiệp nhiệt đới. 
 6
 Chứng minh rằng nước ta đang khai thác có hiệu quả nền nông nghiệp 1,50
 (3,0 a
 này.
điểm)
 - Giải thích: do điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên cho phép nước 
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 ta phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới (dẫn chứng).
 - Chứng minh:
 + Các tập đoàn cây, con được phân bố phù hợp hơn với các vùng sinh thái 
 nông chứng).
 + Chuyển dịch cơ cấu mùa vụ phù hợp với đặc điểm khí hậu. Phát triển các 
 giống cây trồng với các giống ngắn ngày, có thể chống chịu với sâu bệnh, 
 thu hoạch trước mùa bão lũ,... (dẫn chứng).
 + Giảm thiểu tính mùa vụ thông qua phát triển giao thông vận tải, thương 
 mại nhằm nông sản giữa các vùng.
 + Các nông sản nhiệt đới ngày càng tăng về sản lượng và giá trị xuất khẩu 
 (dẫn chứng).
 So sánh sự phân bố ngành công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm 1,50
 với ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng ở nước ta.
 - Giống nhau:
 + Phân bố gắn với thị trường tiêu thụ (dẫn chúng).
 + Phân bố gắn với nguồn nguyên liệu (dẫn chứng).
 b
 - Khác nhau:
 + Công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm phân bố rộng hơn, vừa gắn 
 với thị trường tiêu thụ vừa gần vùng nguyên liệu (dẫn chứng).
 + Công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng phân bố hẹp hơn, chủ yếu gắn với 
 thị trường tiêu thụ (dẫn chứng).
 So sánh thế mạnh để phát triển các ngành kinh tế biển giữa Duyên hải 
 2,00
 Nam Trung Bộ với Đông Nam Bộ.
 - Giống nhau: 
 - Vùng biển rộng lớn, có nhiều ngư trường, vụng, vịnh, bãi biển đẹp,...
 - Bước đầu xây dựng được cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất - kĩ thuật cho phát 
 triển kinh tế biển. 
 - Khác nhau:
 7
 - Duyên hải Nam Trung Bộ:
 (3,0 a
 + Bờ biển dài, ngư trường xa bờ và nhiều bãi tôm cá,... thuận lợi phát triển 
điểm)
 đánh bắt xa bờ, nuôi trồng thủy sản, sản xuất muối.
 + Nhiều vụng, vịnh để xây dựng các cảng nước sâu,...
 + Nhiều bãi biển đẹp thuận lợi phát triển du lịch biển,...
 - Đông Nam Bộ:
 + Tiềm năng dầu khí lớn phát triển công nghiệp khai thác dầu khí.
 + Trình độ phát triển kinh tế cao nhất cả nước.
 + Lợi thế về cơ sở hạ tầng, lao động,... để phát triển kinh tế biển.
 DeThiHay.net Đề thi và Đáp án Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia THPT môn Địa lí qua các năm - 
 DeThiHay.net
 Chứng minh rằng tiềm năng về thuỷ điện của Trung du và miền núi 
 1,00
 Bắc Bộ đang được khai thác mạnh mẽ.
 - Tiềm năng thuỷ điện lớn (dẫn chứng).
 - Khai thác thông qua việc xây dựng các nhà máy thuỷ điện:
 b
 + Trên sông Đà (tên nhà máy, công suất).
 + Trên sông Chảy, sông Gâm (tên nhà máy, công suất).
 + Các nhà máy thuỷ điện nhỏ trên các phụ lưu sông, hệ thống chuyển tải 
 điện...
 Tổng điểm toàn bài 20,00
 DeThiHay.net